Ben bu yazıyı yazarken Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın NATO Zirvesi'ndeki kritik toplantıları devam ediyordu. Herkesin gözü Biden ile yapılacak görüşmedeydi. Türkiye saatiyle 18.00'de yapılması planlanıyordu. Aslında bu yazıda genel bir değerlendirme planlıyordum. Ama görüşmenin 45 dakikadan 90 dakikaya çıkarıldığı bildirildi. O nedenle görüşme sonrası genel değerlendirmeyi bir sonraki yazıya bırakarak bugünlük beklentileri ele alalım.
Olması gerekenler
Normal şartlar altında iki "müttefik" arasındaki görüşmeler konusunda iyimser olmamız gerekirdi. Ancak Amerika'nın son sekiz yıllık tavrı düşünüldüğünde bu çok kolay değil. Masada çözüm bekleyen on kadar başlık var. Bunların içinde en önemlileri tabii ki, PYD ve FETÖ konuları. Çünkü bunlar Türkiye'nin ulusal güvenliğini doğrudan tehdit ediyor. Ancak görüşmeler çok iyi bir havada geçse, ortak bir vizyon oluşsa bile, Amerika'nın bu noktadan kolay dönüş yapmasını beklemiyoruz.
Gerçekçi beklentiler
O nedenle gerçekçi bir bakış açısıyla Türkiye somut birkaç adım atılmasına odaklanabilir. Biden gerçekten yeni bir sayfa açmak istiyorsa artık S-400'leri bahane etmenin bir anlamı olmadığını ve bu teknik meselelerin siyasi krize dönüştürülmeden çözülebileceğini dile getirebilir.
Buna karşılık Türkiye'nin en fazla yüklenebileceği ve aslında bu aşamada en somut kazanç olarak değerlendirilebilecek başlık F-35 meselesidir. Şayet Amerika yeni bir sayfa açmak istiyorsa, öncelikle parasını ödediğimiz ve ortağı olduğumuz F-35'ler konusundaki uzlaşmaz tutumundan vazgeçmeli.
Toplantı sonrası resmi açıklamalarda ne kadar yer bulur bilinmez ama ben, Türkiye'nin öncelikli beklentisinin bu olacağını ve Amerikan tarafı için de bunun iyi bir başlangıç noktası olduğunu düşünüyorum. Böyle bir uzlaşı başlangıcı sadece Türkiye'nin değil Amerika'nın çıkarlarıyla da uyumludur.
Türkiye'nin Libya'dan Afganistan'a, Polonya'dan Suriye'ye kadar devasa bir alanda oynadığı rol düşünüldüğünde, Biden ister Rusya'yı dengelemeye niyetli olsun ister Çin'i, bu bölgede Türkiye ile eşgüdümü artırmak zorunda.
Düşük ihtimal Rusya ile mücadeleye girmesi. Çin konusu daha öncelikli görünüyor. O zaman NATO'yu dışarıdan desteklemek ve Türkiye gibi ön planda rol alan ülkelerle yürümek Biden için hiç de kötü bir seçenek değil.
Tabii tüm bunların gerçekleşebilmesi için öncelikle Amerikan yönetiminin, Türkiye'ye yönelik duygusal tepkisinden kurtulması ve konuyu soğukkanlı biçimde ele alması gerekecek. İşte bu nedenle toplantıdan çıkacak sonucu merakla bekliyoruz.
Yorum Yazın