Çoğunluğa bakarak çoğunluk kararlarının doğru ve haklı olduğu yanılsaması bizi yanlış düşüncelere götürür.
Genelde çoğunluğun kararı veya bulunduğu yer bize daha güvenceli gibi gelir. Bu biraz da dışlanmamak, “uydum kalabalığa” deyip düşünme sorumluluğundan kurtulmak, “elle gelen düğün bayram” diyerek doğacak sonuçları daha rahat kabullenmek duygusuyla ilgilidir.
“Milyonlarca sinek bok yiyor. Milyonlarca sinek yanılıyor olamaz. Biz de bok yiyelim” anlayışıyla çoğunluğa katılmak ne derece doğrudur? Çoğunluğa katılarak yanılma riskini bertaraf etmek insana hoş ve kolay geliyor ama insanı yanlışa düşürüyor.
İlkel insandan tevarüs ettiğimiz ancak sürü halinde isek tehlikelerden korunuruz anlayışı sürüngen beynimize yerleşmiştir. Bu nedenle sürüye karışmak hem bizi rahatlatır hem de daha doğruymuş gibi gelir.
Bir hikâye anlatılır.
Dört haham teolojik bir konuda tartışırlar. Üç haham bir şey, diğer diğer hahamlar ise aksini iddia eder. Yalnız kalan haham “Allah'ım bana yardım et. Doğru olduğumu biliyorum ama bu insanlara anlatamıyorum” der. Bu arada şimşek çakar, gök gürler, yağmur yağar.
Haham diğerlerine dönüp şöyle der: “Bakınız, Allah beni destekledi, doğruluğum için işaret verdi.”
Diğerleri “Bu bir doğa olayıdır senin haklılığını göstermez” derler.
Tartışma devam edince yalnız kalan haham tekrar Allaha yalvarır, “Doğru olduğumu bildirmek için biraz daha güçlü yardım et” diye. Yeniden daha şiddetli yağmur yağar, gök gürler, şimşek çakar.
Haham, “Bak inanmıyor musunuz işte yine Allah doğruluğuma işaret etti “ der.
Diğer hahamlar yine bunun doğa olayı olduğunu hava durumuna göre yavaşlayıp şiddetlenebileceğini söylerler.
Üçüncü yalvarışta gökyüzünden bir ses gelir: “İzak haklı, İzak haklı, İzak haklı” Yalnız kalan haham “Artık buna da mı inanmayacaksınız.? der.
Bir suskunluk olur, sonra diğer hahamlardan biri “Ne olmuş yani, üçe karşı iki, yine biz haklıyız” der.
Partiler insanların çoğunluğun bulunduğu tarafa bir sürü psikolojisiyle yönelmesini kullanırlar. Seçim öncesi anketlerde her parti kendini çoğunluk olarak göstermeye gayret eder. İnsanın çoğunluk yönündeki yanılgısından faydalanmak isterler.
Çoğunluğu elde eden taraf, sonucu “bak biz haklıyız ve doğruyuz”a dönüştürür. Oysa bu bir yanıltmacadır. Örneğin mevcut dünyada insanlar arasında dinlerini seçme konusunda bir seçim yapılsa Hristiyanlık çoğunlukla kabul edilecektir. Çünkü mevcut duruma göre çoğunluk onlardadır. Peki bu sonuç, çoğunluk onlarda diye Hristiyanlığı haklı ve doğru yapar mı? Elbette yapmaz. Sadece kullanılan bir yöntemin sonucunu gösterir haklılığı ev doğruluğu göstermez.
Olayları değerlendirirken akıl, bilim ve mantık ölçülerini dikkatten uzak tutmamamız gerekir. Aksi takdirde çoğunluk safsatasına düşeriz.
(Devam edecek)
Yorum Yazın