Türkiye 1945 yılında çok partili siyasal hayata geçtikten beş yıl sonra yani 1950 yılında ilk defa serbest ve adil koşullarda çok partili bir genel seçimini gerçekleştirdi. Türkiye’nin siyasi tarihinde önemli bir yeri teşkil edecek olan 14 Mayıs 1950 günü yapılan seçimler ülkede 27 yıllık tek parti devrini sona erdirmiş, yerine daha güçlü daha özgürlükçü ve demokrat bir siyasi anlayışı kazandırmıştır. Bu seçimde İzmir halkı, % 56.7 gibi yüksek bir oranla Demokrat Parti’yi desteklemiştir. CHP % 41,4 ve Millet Partisi %1,8 oranında oy almıştır. 1954 seçimlerinde de İzmir halkı % 61,2 oy verdiği DP ‘yi birinci parti yapmış CHP ise ancak % 38,8 oranında oy alabilmiştir. 1957 seçimlerinde de bu eğilim devam etmiş, İzmir halkı DP’ye % 55,8, CHP ise % 40,8 oy oranlarıyla destek vermiştir. Türkiye her alanda büyük bir ilerleme ve gelişme içinde iken içerdeki hainler dışardan aldıkları talimatlar doğrultusunda 27 Mayıs 1960 sabahı, Millî Birlik Komitesi, Türk Silahlı Kuvvetleri adına ülke yönetimine el koydu. Türkiye’yi gelecek yüzyıllara taşıyacak olan Demokrat Parti ne yazık ki 29 Eylül 1960'ta kapatıldı. Kapatılma sürecinin ülkede büyük kaotik ortam yaratacağınıhesaplamayan kirli zihniyet suçsuz yere tutuklu bulunan Maliye Bakanı Hasan Polatkan ve Dışişleri Bakanı Fatin Rüştü Zorlu 16 Eylül 1961'de, Başbakan Adnan Menderes ise ertesi gün İmralı Adası'nda idam ettiler. Türk siyasi tarihine karşı yapılan bu kirli ve kanlı eylemi gerçekleştirenler tarihin hiçbir döneminde bu millet asla unutmayacaktır. Demokrat Parti’nin mirasçısı olarak 11 Şubat 1961'de Adalet Partisi kuruldu. Kurulmasından çok kısa bir süre sonra 15 Ekim 1961’de yapılan genel seçimlerde Adalet Partisi İzmir’de % 55,1 oy oranıyla birinci parti olmuş, CHP ise % 39,6 oy oranı ile ikinci parti olmuştur. 10 Ekim 1965 genel seçim sonuçları % 62,2 Adalet Partisi İzmir’de yine birinci parti olmuştur. CHP % 29,8 MP % 2,8 oy oranlarını almıştır. İzmir’de birinci parti olma geleneğini bozmayan Adalet Partisi 1969 genel seçimlerinde, % 53,2 oy almış, CHP % 35,1 ve GP %3,9 oy almıştır. 1973 yılında yapılan genel seçimlerinde İzmir’de Adalet Partisi % 39,3 , CHP % 44,0 Demokratik Parti % 7,9 , Millî Selamet Partisi % 4,2 oranında oy almıştır. 1977’de yapılan genel seçimleri İzmir’de ; Adalet Partisi % 39,7, CHP 52,7, Millî Selamet Partisi % 2,9, Milliyetçi Hareket Partisi % 1,7 oranında oy almıştır. 1983 genel seçimlerinde İzmir’de; Anavatan Partisi % 34,51, Milliyetçi Demokrasi Partisi % 27,23 Halkçı Parti
% 37,25 oranında oy almıştır. 1987 genel seçimleri İzmir’de;Anavatan Partisi % 35,8, Doğru Yol Partisi % 15,6, Refah Partisi % 2,3 SHP 35,6 oranında oy almıştır.1991 genelseçimlerinde İzmir’de DYP % 27,58, ANAP % 25,58, SHP % 24,50, RP % 5,97 DSP % 15,45 oranında oy almıştır. 1995 genel seçimlerinde İzmir’de %RP 8,42 ANAP %18,85 DYP %23,85 DSP % 24,39 CHP % 13,86 oranında oy almıştır.1999 genel seçimlerinde İzmir’de DSP % 40,26, MHP % 11,07, FP % 4,88, ANAP % 15,82, DYP % 9,57 oranında oy almıştır. 2002 genel seçimlerinde İzmir’de AK Parti %17,17,CHP % 29,06 DYP % 9,33, MHP % 7,80, GP %17,51oranında oy almıştır. 2007 genel seçimlerinde İzmir’de AK Parti %30,50, CHP % 35,46, MHP % 13,88, DP %5,19oranında oy almıştır. 2011 genel seçimlerinde İzmir’de AK Parti % 36,78, CHP % 43,69, MHP % 11,28 oranında oy almıştır. Haziran 2015 genel seçimlerinde İzmir’de AK Parti%26,76, CHP % 44,77, MHP %13,61, HDP %10,55oranında oy almıştır. Kasım 2015 genel seçimlerinde İzmir’deAK Parti % 31,7, CHP % 45,9, MHP % 11,2, HDP % 8,9oranında oy almıştır. 2018 genel seçimlerinde İzmir’de AK Parti % 28,69, CHP % 41,31, MHP % 6,29 HDP 11,49oranında oy almıştır. Adalet ve Kalkınma Partisi Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan, ilk mitingini 28 Nisan 2018'de İzmir'de yaptı. Türkiye’de serbest ve adil koşullarda14 Mayıs 1950’de yapılan ilk çok partili genel seçiminden 24Haziran 2018'de yapılan genel seçime kadar geçen tüm seçimlerde İzmir halkı yüksek oranlı siyasi tercihlerini neredeyse hep merkez sağ partileri yönünde kullanmıştır. 14 Mayıs 2023 tarihinde yapılacak genel seçimlerde Cumhur İttifakı iyi bir seçim kampanyası ile tıpkı 73 yıl önceki gibi Anadolu’nun en güzel şehri İzmir’de tarih yazabilir. Gönüllere taht kurmuş, gönül insanı Yunus Emre’nin dediği gibi “Biz gelmedik dava için, bizim işimiz sevda için, dostun evi gönüllerdir, gönüller yapmaya geldik…” İzmir’de seçim kazanmanın tek şifresi gönüllere dokunmak ve İzmirliye bunu yürekten hissettirmektir.
Dr. İmbat MUĞLU
Yorum Yazın