DEMOKRASİ
Türkiye, dünya demokrasi sıralamasında (2022) (en iyi durumdaki ülkenin birinci, en kötü durumdakinin 167’nci sırada yer aldığı) 167 ülke arasında 103’üncü sırada yer alıyor. Seçim süreci ve çoğulculuk, sivil özgürlükler, devlet fonksiyonları, politik katılım, politik Kültür’ü dikkate alınarak yapılan değerlendirme sonucunda ülkeler, 'tam demokrasi', 'kusurlu demokrasi', 'hibrit (karışık/melez) rejim' ve 'otoriter rejim' olarak dört kategoriye bölündü. 'Otoriter rejim' kategorisinin 6 basamak üzerinde yer alan Türkiye'nin ortalama puanı 2012'deki 5,76 seviyesinden 2022'de 1,41 puan düşerek 4,35'e gerileyerek hibrit (karışık/melez) rejim kategorisinde yerini aldı.
YOLSUZLUK
Uluslararası Şeffaflık Örgütü'nün 2022 raporuna göre dünyanın büyük bölümü yolsuzlukla mücadelede başarısız oldu. Türkiye, Yolsuzluk Algı Endeksi'nde son 10 yılın en düşük puanını alarak 180 ülke arasında 101. sıraya geriledi. Rapora göre Türkiye'nin puanı 2013'ten sonra düşüşe geçti. O tarihte 50 olan puan 2014'te 45, 2015'te 42, 2016'da 41, 2017'de 40'a gerildi. Puan, 2021'de 38 ve 2022'de 36 oldu.
HUKUKUN ÜSTÜNLÜĞÜ
Hükümetlerin ellerindeki yetkiler, yolsuzluk, açıklık ve şeffaflık, temel haklar, düzen ve güvenlik, düzenleyici uygulamalar, hukuk mahkemeleri ve ceza adaleti başlıkları kullanılarak hesaplanan bu endekse göre World Justice Project (Dünya Adalet Projesi) hukukun üstünlüğü endeksi sıralamasının 2022 yılı sonuçlarına göre, Türkiye 140 ülke arasında 116’ıncı sırada yer aldı.
İNSANİ GELİŞMİŞLİK
Dünya insani gelişme açısından beş yıl geriye gitti. Türkiye, Birleşmiş Milletler (BM) İnsani Gelişme Endeksi raporunda 191 ülke arasında 48. sırada yer aldı. Türkiye, raporda endeks sıralamasındaki en yüksek kategori olan "çok yüksek insani gelişme" kategorisine üst üste üçüncü kez girdi ve bu yıl 191 ülke arasında 48. sıraya yerleşti.Uzun ve sağlıklı yaşam, bilgiye erişim ve insana yakışır yaşam standardını temel alan rapora göre, 1990 ile 2021 yılları arasında Türkiye'de insani gelişim endeksinin her üç boyutunda da ilerleme görüldü.
BASIN ÖZGÜRLÜĞÜ
Türkiye bu yıl 180 ülke içinde 165. sırada yer aldı. Geçen yıl 149. sırada yer alan Türkiye’nin bu yılki listede 16 sıra geriye düştüğü görüldü. Bu sıralamada Norveç ilk saradaki yerini korurken, İrlanda ikinci, Danimarka üçüncü ve İsveç dördündü, Finlandiya ise beşinci sırada yer aldı. Bu endekste Türkmenistan, İran, Vietnam, Çin ve Kuzey Kore son 5 sırayı aldı. ABD’nin 45. sırada yer aldığı endekste Rusya Türkiye'nin bir basamak önünde 164. sırada gösterildi. Bu yılki raporda, yapay zeka tarafından üretilen siyasi propaganda, ekonomik manipülasyon, yanlış içerik, geniş anlamda dezenformasyon, dünya genelinde basın özgürlüğüne yönelik yeni tehditler arasında gösterildi.
TAVSİYE
Türkiye, AKP’nin yirmi yıllık iktidar döneminin ilk on yılında uygulanan güçlü ekonomiye geçiş programının, dünyada likidite bolluğunun ve Avrupa Birliğiyle tam üyelik müzakerelerinin olumlu etkisiyle belirli bir başarı yakaladıysa da 2014’den başlayarak ivme kaybı içine girmekten kurtulamadı. İvme kaybı, 2018’de geçilen başkanlık sistemi sonrasında iyice hızlandı. Bugünkü görünüm itibarıyla Türkiye, borç ve swap işlemleriyle elde ettiği kaynaklarla günü kurtarmaya çabalayan bir ekonomi politikası içinde görünüyor. Bu politika, ekonomiye, bir günü kurtarırken gelecekten iki günün yitirilmesine yol açacak maliyetler yüklüyor. Buradan çıkış öyle ‘faizi artıralım’ ya da ‘cari açığı düşürelim’ gibi önerilerle gerçekleştirilebilecek bir şey değil artık. Bu geri gidişi tersine çevirebilmek için başkanlık sistemine geçildikten sonra yapılanların tersini yapmaktan ve yapısal reformları tavizsiz uygulamaktan başka çare görünmüyor (M.Eğilmez). 21 yıllık iktidarda kalmanın verdiği yorgunluk, kadro teminindeki zorluk, proje kısırlığı, plansızlığın getirdiği başarısızlık, isimde bıkkınlık, yüzde eskimişlik gibi negatif faktörlerin seçmen üzerindeki “yarından endişe değişimin kaçınılmaz olduğu” algısına ulaştırıyor. Yönetim dinamik esaslar üzerine oluşturulmuş, monotonluğa geçit vermeyen bir bilim dalı olduğu algısıyla, süreç yeniliğe açık olmayı zorunlu kılmaktadır.
ÖKÜZ SANDIKLARINIZIN İNTİKAMI
Öğrenci yemekhanede boş yer bulamadığı için profesörün yanına oturur. Profesör kaşlarını çatarak: " Öküzler ve kuşlar aynı masada oturamaz!"der. Öğrenci: "O zaman ben uçuyorum..." Profesör cevaba çok sinirlenmiş, sınavda öğrenciye takmış ve sınavını başarısız geçmesi için elinden geleni yapmış. Yalnız sınavda öğrenci tüm soruları mükemmel bir şekilde cevaplamış. Profesör öğrenciye: “Sana son bir soru soracağım” demiş. “Yolda yürürken iki torba buldun, birinde akıl var, diğerinde ise para var. Hangi çuvalı alırsın?” Öğrenci: "Para olan çuvalı seçerdim" Profesör: "Ben akıl olan çuvalı seçerdim..." Öğrenci:"Normal! Kimde ne eksikse onu seçer. Çıldırmak üzere olan profesör öğrencinin sınav kağıdına büyük harflerle "ÖKÜZ" yazar ve öğrenciye verir. Odadan çıkan öğrenci bir kaç dakika sonra gelip seslenir; - “Hocam imzanızı atmışsınız ama notum nerede” der!
22 Mayıs 2023 - Yeni Ufuk Gazetesi, Metin Çınar tarafından kaleme alındı
https://www.yeniufukgazetesi.net/makale/15083658/metin-cinar/erdoganin-performans-karnesi-demokrasi
Yorum Yazın