Bir kaymakamın anılarını okumuştum. Bir cumhuriyet bayramında tören alanına geçerken, yaşlı bir ninenin torununun elinden tutmuş beklediğini görür. Yanlarından geçerken, nine torununa sorar:“Biz neyi bekliyoruz?” Torunu, “Kaymakam nutuk atacakmış onu bekliyoruz” der. Nine, “Kaymakamın nutku tutulsun. Biz buraya nutuk dinlemeye değil, bayram yapmaya, bayram izlemeye geldik” der.
Kaymakam bu anısını anlattıktan sonra; “Bu bana ders oldu. Nutku çok kısa ve öz tutmak gerektiğini, suni ve klişe sözlerin halkı cumhuriyetten soğuttuğunu , hamasi nutuklar atmak yerine cumhurun yani halkın gerçekten neşe içinde bayram yapmasını sağlamak için etkinlikler yapılması gerektiğini düşündüm” diyor.
“Cümbür cemaat” şeklindeki ifadede cümbür kelimesi aslında cumhurdur yani halktır. Cemaat de topluluk anlamındadır. Cümbür cemaatın doğru kullanımı cumhur cemaattir. Halk olarak, topluluk olarak anlamındadır.
Cumhuriyet Arapça bir kelimedir. Cumhur halk demektir. Cumhurî halka ait demek, cumhuriyet ise halka ait yönetim demektir.
Cumhuriyet kavram olarak Arapça ama müessese olarak batıdan bize geçmiştir. İsmini doğudan, içeriğini batıdan almışız.
Batıda insanlar cumhuriyetin gelmesi için giyotinin altına başını koyup, “ Ben kral istemiyorum, ben cumhuriyet istiyorum” diyerek bunu gerçekleştirmiştir. Cumhuriyet yolunda insanlık büyük bedeller ödeyerek, insan onuruna yakışan bir yönetim biçimi olan cumhuriyeti elde etmişlerdir. Bizler cumhuriyeti batıdaki gibi bedeller ödeyerek elde etmediğimiz, ithal ederek aldığımız için kıymetini bilmekte büyük zorluklar yaşıyoruz. Dileriz ki insanlığın ödediği bu bedelleri bizler tekrar yeniden ödemeden kıymetini anlarız.
Geçmiş dönemlerde cumhuriyet anlatılırken Cumhuriyetin erdemlerini anlatmaktan ziyade geçmişi kötüleyerek cumhuriyet benimsetilmeye çalışılmıştır. Bu durum cumhuriyet erdemlerinin anlaşılmamasına ve sanki tarihsel bağlarımıza karşı bir altenatif olarak algılanmasına sebep olmuştur. Bu nedenle cumhriyet döneminde oluşan her olumsuzluk geçmişe özlemi artırmıştır. Oysa ki cumhuriyet geçmişin alternatifi yada rakibi değildir. Cumhuriyetin kendine ait erdemleri vardır. Bu erdemler insanlığın geçmişteki tiranlıklardan insanlığın gördüğü trajedilerden ders alınarak oluşturulmuştur. Cumhuriyet ülkede kişilere tebaa değil vatandaş olma, padişahın kulu değil, özgür iradeye sahip bir birey olma yolunu açmıştır.
Mustafa Kemal Atatürk, “Cumhuriyet fazilettir” derken Cumhuriyetin kendine ait erdemlerinin olduğunu “Muallimler, Cumhuriyet sizden fikri hür, vicdanı hür, irfanı hür, nesiller ister. “ derken ise bu erdemlerin oluşması için kaliteli insan yetiştirmek gerektiğini vurgulamıştır.
Eğer cumhuriyetin içini dolduran erdemleri göz ardı edersek, sadece geçmişi kötüleyerek cumhuriyeti benimsetmeye çalışırsak Cumhuriyet bayramları yasak savma kabilinden cumhurun yani halkın değil sadece devletin rutin ve zorunlu töreninden ibaret kalacaktır.
Cumhuriyetin erdemlerini okullarımızda yerleştirebilirsek, hem geçmişteki değerlerine bağlı hem de cumhuriyet erdemleri bilincine varmış bir halk olarak cumhuriyet bayramını resmi bir bayram değil, coşkulu halk bayramı olarak kutlamak mümkün olacaktır.
Bu bayram bizim bayramımızdır. Milletimizin bu bayramını canı gönülden kutluyorum.
Yorum Yazın